دره جن های کویر طبس
کویر سرزمین افسون و افسانه است، میعادگاهی که در آن گاه سکوتی مرگبار آدمی را در می‌نوردد و گاه دنیایی از آرامش به انسان ارزانی می‌دارد.
این پهنه پر رمز و راز، شگفتی‌ها و وهم‌های زیادی را در خود نهان دارد. افسون و افسانه‌هایی که گذشتگان درباره کال جنی گفته‌اند شاهدی بر مدعاست. دره‌ای زیبا و حیرت‌انگیز که بومیان قدیمی آن را دره جن‌ها نامیده‌اند و آن را خوف انگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها می‌دانستند. برای دست‌یابی به کف دره نیازمند آشنایی به منطقه هستیم، دره دارای دیواره‌های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشدوجود تونل‌ها و خانه‌هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره‌ها که برای سکونت زرتشتیان آن زمان ساخته‌شده از دیگر جذابیت‌های این دره است. دره را که ادامه دهیم درر نقاطی آبشارهای کوچک که در زبان محلی شلن نامیده می‌شود وجود دارد.
در جاهایی آب به‌صورت حوضچه‌هایی جمع شده که در فصل تابستان مناسبب برای آب‌تنی و فرار از گرمای طاقت‌فرسای هواست. در محلی این آب به‌وسیله راه‌آب و تونل‌هایی که توسط اهالی روستاهای پایین این منطقه ایجادشده به داخل قنات هدایت می‌شود.
کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجادشده به‌وسیله سیلاب‌ها و جریان آب اطلاق می‌شود. کال جنی یا دره جن‌ها دره‌ای است که در شمال طبس و در اطراف روستای از میغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع‌شده است و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد. دره‌ای زیبا و حیرت‌انگیز که بومیان قدیمی آن را دره جن‌ها نامیده‌اند و آن را خوف انگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها می‌دانستند. برای دست‌یابی به کف دره نیازمند آشنایی به منطقه است. دره دارای دیواره‌های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد. وجود تونل‌ها و خانه‌هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره‌ها که برای سکنای زرتشتیان زمان خود ساخته‌شده است از دیگر جدا بیت‌های این دره است. ساخت این تونل‌ها و حفرها احتمالاً به زمان ساسانیان بازمی‌گردد. این حفره‌ها و تونل‌ها در دامنه جداره‌های این دره قرار گرفته‌اند. مسیر دسترسی به این حفره‌ها بسیار دشوار است. در مسیر این حفره‌ها تونل‌هایی دیده می‌شد که احتمالاً راه‌های ارتباطی آنها با هم بوده است.
کال جنی مقصد مناسبی برای کسانی است که دلشان غرق شدن در رمز و راز را می‌خواهد و این وسوسه دست از سرشان برنمی‌دارد. وجود تونل‌ها و خانه‌هایی به نام خانه گبرها در دل دیواره‌ها که برای سکنی زرتشتیان زمان خود ساخته‌شده است از دیگر جذابیت‌های این دره است. ساخت این تونل‌ها و حفرها احتمالاً به زمان ساسانیان بازمی‌گردد. این حفره‌ها و تونل‌ها در دامنه جداره‌های این دره قرارگرفته‌اند. مسیر دسترسی به این حفره‌ها بسیار دشوار است. در مسیر این حفره‌ها تونل‌هایی دیده می‌شد که احتمالاً راه‌های ارتباطی آنها با هم بوده است.
پس از جدا شدن از جاده آسفالت و دو راهی استخر شاعر و طی حدود ۵ کیلومتر جاده خاکی به محل دره‌ای می‌رسیم. از دو مسیر می‌توان وارد این دره شد. یکی انتهای جاده خاکی که به واقع ابتدای این دره است و متصل به کوه است و دیگری میانه‌های این جاده خاکی که می‌توان از طریق یک شکاف ایجادشده به‌وسیله فرسایش به درون دره راه یافت. ما راه ابتدایی را توصیه می‌کنیم. در این محل که متصل به کوه است چشمه آبی روان است که یک منطقه سرسبز را ایجاد کرده است. درختان درهم‌تنیده نخل که به‌صورت خودرو روییده‌اند و نیزار را می‌توان در اینجا مشاهده کرد.
از این محل میسر آب را دنبال کرده و چشم‌اندازهای زیبای طبیعی آن را مشاهده می‌کنیم. در طول این دره بر اثر فرسایش باد و آب، نقوش و پستی و بلندی‌های شگرف و زیبایی ایجاد شده است. در طول مسیر نیزارها و تک درختان نخل را در چند قسمت شاهد هستیم. در قسمت‌هایی می‌توان دره را به شکل U و در بعضی نقاط به شکل V مشاهده نمود. در بعضی نقاط هم همگرایی دو دهنه دره را در قسمت بالایی آن می‌بینیم که بی‌نظیر است. دره را که ادامه می‌دهیم در نقاطی آبشارهای کوچک که در زبان محلی شلن (sholan) نامیده می‌شود، وجود دارد.
در جاهایی آب به‌صورت حوضچه‌هایی جمع شده که در فصل تابستان مناسب برای آب تنی و فرار از گرمای طاقت‌فرسای هواست و بالاخره در محلی این آب به‌وسیله راه آب و تونل‌هایی که توسط اهالی روستاهای پایین این منطقه ایجادشده به داخل قنات هدایت می‌شود. در این محل فرسایش آب به اوج خود رسیده و نقوش و برجستگیها و خلل و فرج عجیبی را در کف رودخانه ایجاد کرده است. بعد از این منطقه دیگر دره خشک و بی‌آب‌وعلف می‌شود. آب به داخل قنات هدایت‌شده و دره بی‌نصیب از آب. کمی دیگر در مسیر دره به راه خود ادامه می‌دهیم که در دیواره دره حفراتی نگاه ما را متوجه خود می‌سازد.
شاید در نگاه اول احساس کنیم که اینها نیز حاصل فرسایش طبیعت باشد اما با کمی کنکاش می‌یابیم که اینها ساخته دست بشر است. در ارتفاع ۲ متری از سطح زمین چاه ورودی قرار دارد که با کمک یک همراه می‌توان به درون آن رفت و سپس از این چاه که حدود ۷-۸ متر ارتفاع دارد و به‌وسیله جای دست‌ها و حفرات بدنه آن بالا می‌رویم و به تالاری بر می‌خوریم. در دو طرف این تالار دو دالان قرار دارد و هرکدام شامل چندین اتاق است. همه اینها به‌وسیله بشر و در دل دیواره این دره عجیب پدید آمده است. هنوز می‌توان رد تیشه معماران آن را بر درودیوار اتاقک‌ها مشاهده نمود.
طبق نظر کارشناس سازمان میراث فرهنگی تاریخ بنای این مکان به دوره ساسانیان بر می‌گردد و به نظر می‌رسد محل چله‌نشینی یکتاپرستان بوده است. اگر مسیر دره را باز هم به سمت انتهای دره ادامه دهیم به یک محل دیگر این‌چنینی بر می‌خوریم که بر اثر فرسایش سیلاب‌های موسمی، چاه و محل دسترسی از پایین دره به اتاقک‌های آن از بین رفته و دسترسی به آن را از راه پایین دره غیر ممکن کرده است. در سال ۱۳۸۰ یک مربی صخره‌نوردی از فدراسیون کوهنوردی از بالای دره و به‌وسیله ایجاد کارگاه فرود به داخل آن رفته و مشاهدات وی حاکی از شباهت این محل با اتاقک‌های قبلی بوده است.
مسیر دسترسی به کال جنی
کال جنی در شمال طبس و در اطراف روستای از میغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع‌شده و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد. در جاده طبس به بشرویه، پس از جدا شدن از جاده آسفالت و دو راهی استخر شاعر و طی حدود ۵ کیلومتر جاده خاکی به محل دره‌ای می‌رسیم. از دو مسیر می‌توان وارد این دره شد. یکی انتهای جاده خاکی که به‌واقع ابتدای این دره است و متصل به کوه است و دیگری میانه‌های این جاده خاکی که می‌توان از طریق یک شکاف ایجادشده به‌وسیله فرسایش به درون دره راه یافت.
پاسخ با نقل قول
نوشته اصلی توسط Hosein333
