در کتاب‌ها انقلاب را به سیلی تشبیه کرده‌اند که همه چیز را با خود می‌برد. سیل که فروبنشیند، همه چیز با روز قبل متفاوت است.
از آن طرف در روزهای ابتدایی هر انقلاب یا حتی آمدن نظام جدید دست مردم به نخستین چیزهایی که می رسد نمادهاست؛ نمادهایی چون مجسمه وسط میدان شهر، عکس روی اسکناس یا نام خیابان ها. در میان اینها آنچه بیش از هر چیز داستان جالبی دارد نام هاست؛ اسامی که در اذهان باقی مانده و تغییرشان کار دشواری است. شاید شما هم افرادی را دیده باشید که هنوز هم نام سابق برخی اماکن را در یاد دارند.
پیش از انقلاب اسلامی، به گفته یک محقق، تهران شهر شاه شده بود. 66 خیابان تهران در آن روزها به نام شخص شاه یا خاندان پهلوی بود.
محققان آغاز تحول در نام خیابان های تهران را به دولت موقت نسبت می دهند که با تشکیل شورایی به نام شورای نامگذاری شهرداری در مدت کوتاهی از اردیبهشت 58 تا آبان 59 نام 500 معبر از شهر تهران را تغییر داد و فقط نام خیابان هایی چون دماوند، بهارستان، راه آهن و کریمخان زند به نام سابق باقی ماند. نام خیابان پهلوی در تهران به خیابان مصدق تغییر می کند (این خیابان این روزها نام ولی عصر بر خود دارد)، نام اتوبان و پارک شاهنشاهی به اتوبان مدرس و پارک ملت تغییر می کند، خیابان شاه، خیابان جمهوری اسلامی می شود، خیابان بوذرجمهری به نام 15 خرداد خوانده می شود، نام خیابان قوام السلطنه به 30 تیر و خیابان کورش کبیر به دکتر شریعتی تغییر می کند. (نام برخی دیگر از معابر را به همراه نام جدید در جدول ببینید)
در مورد اسامی خارجی دولت های قبل و بعد از انقلاب ـ البته با رویکردهای مختلف ـ در پی یافتن دوستان یا نشان دادن سیاست خود بودند و از این نظر مثلا نام خیابان کاخ به خیابان فلسطین تغییر می کند یا نام استالین برداشته می شود و از آن پس به آن معبر، خیابان میرزا کوچک خان گفتند. در عین حال نامگذاری اسامی جغرافیایی می تواند نمادی از چندپارگی فرهنگی در شهر تهران و مساله مهاجرت باشد که هم قبل از انقلاب وجود داشت و هم این روزها در این شهر بزرگ دیده می شود.
نامگذاری معابر تهران البته پس از انقلاب هم دستخوش وقایعی شد. مثلا نام بابی ساندز بر کوچه کناری سفارت انگلیس گذاشته شد.
نام خیابان خالد اسلامبولی برای همیشه نمادی از رابطه قطع شده ایران و مصر بود و البته با بیش از 200 هزار شهید جنگ تحمیلی اکثر معابر تهران بخصوص کوچه ها به نام این شهیدان نامگذاری شد. با این حال هم نفس تغییر نام ها پس از پیروزی انقلاب و هم به یاد ماندن برخی اسامی قدیمی با وجود تغییر رسمی آن نشان داد آنچه نام خیابان ها را تغییر می دهد ذهن مردم است، نه نوشته روی تابلوها.
در جدول زیر اسامی برخی از خیابان های تهران با نام های قبل و بعد از انقلاب لیست شده است :
پاسخ با نقل قول